Arjan Onderdenwijngaard

Een gedeelte van het jaar woonachtig en werkzaam in Indonesië, werd ik in 2014 gevraagd om auditie te doen voor de film Guru Bangsa, Tjokroaminoto onder regie van de beroemde regisseur Garin Nugroho. Ik kreeg de rol en sindsdien acteerde ik in 17 Indonesische speelfilms, zowel kaskrakers als korte indie films. Het bracht me terug bij een oude liefde van me, de film. In de jaren '80, met name in 1987 heb ik veel video opnames gemaakt in Indonesië van diverse sociaal-culturele onderwerpen. 

Een van die onderwerpen betrof Multatuli en Max Havelaar. Er is helaas nooit iets met het materiaal gedaan. Tot 2018 een bevriend historicus geboren en getogen in Rangkasbitung, waar zich een groot deel van Max Havelaar speelt, de opnames zag. Met het Multatuli Jaar 2020 in zicht besloten we om samen met vrienden een film te maken met het boek en mijn opnames uit 1987 als referenties om te kijken wat er wel of niet is veranderd in Lebak Nadat Multatuli vertrok. In de film waar ik vanaf idee tot de uiteindelijke film betrokken ben geweest bij het makingsproces vervul ik de rol van verteller. Dit is zo goed bevallen dat ik meer verhalen in de vorm van film wil gaan vertellen.

Begin 2022 maakte ik mijn debuut als regisseur met de korte muziekfilm Opera Jalanan. Het is een dadaïstische compositie in beeld en geluid gebaseerd op de geluiden, zowel ritmisch als vocaal van 35 Indonesische straatverkopers. De film is op ruim 20 plekken in de wereld te zien geweest. Hij werd tweemaal genomineerd en won prijzen in Polen, Turkije, Iran en India.

Max Havelaar laat me nog niet los. Het verhaal is nog niet verteld. Op dit moment ben ik bezig met de productie van de lange documentaire Wie is de werkelijke Max Havelaar? Een reconstructie van de verfilming van Max Havelaar 50 jaar na dato: de cultuurstrijd tussen Indonesië en Nederland, toen en nu. Een diepgaande reflectie op hoe geschiedenis wordt verteld en herinnerd. 

Een verhaal over de culturele en historische spanningen rond de verfilming van Max Havelaar (1976), waarin een project dat bedoeld was als symbool van verzoening tussen Nederland en Indonesië uitmondde in controverse, censuur en postkoloniale debatten. Het verhaal wordt deels verteld door de ogen van Haji Sapari, een onwetende deelnemer aan de productie, wiens reflecties de voortdurende strijd om historische narratieven belichamen.

Daarnaast hoop ik in 2026 de lange documentaire Repatriasi af te maken over de restitutie van drie collecties roofkunst en Indonesisch cultureel erfgoed die in 2023 werden terug gegeven aan Indonesië. Ik had het geluk vanaf 2023 deel uit te mogen maken van het team dat het hele proces heeft vastgelegd.